Τα πλούσια αρχαιολογικά ευρήματα αποδεικνύουν ότι τα Ψαρά κατοικήθηκαν ήδη απο την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (1600-1100 π.Χ), λόγω της στρατηγικής τους θέσης στην καρδιά του Αιγαίου. Απο την άλωση της Κωνσταντινούπολης έως το 18ο αιώνα τα Ψαρά δέχτηκαν πολλούς εποίκους απο την Εύβοια και τη Θεσσαλία αλλά και επανειλημμένες πειρατικές επιδρομές. Τη περίοδο εκείνη, οι κάτοικοι του νησιού είχαν συγκεντρωθεί στο Παλαιόκαστρο.
Απο τα μέσα του 18ου αιώνα το νησί γνωρίζει σχετική άνθηση κυρίως χάρη στη ναυπήγηση πλοίων που βοήθησαν αποφασιστικά στην έκβαση του Αγώνα του 1821. ’Οταν ξέσπασε η Επανάσταση τα Ψαρά μαζί με την Ύδρα και τις Σπέτσες αποτέσαν σημαντικλη ναυτική δύναμη. Το νησί τότε βρισκόταν στο απόγειο της ακμής του έχοντας 30.000 περίπου κατοίκους.
Στις 21 Ιουνίου 1824, οι Τούρκοι αφάνισαν τον πληθυσμό, κατλεστρεψαν σπίτια και λεηλάτησαν εκκλησίες. Απο την καταστροφική μανία των Τούρκων απέμεινε όρθιος μόνο ο ναός του Αγίου Νικολάου στον πυραμιδωτό βράχο των Ψαρών.
Όσοι κάτοικοι πρόλαβαν να φύγουν, εγκαταστάθηκαν στη Χίο, στη Μυτιλήνη, στη Μονεμβασιά, στη Σύρο και στην Ερέτρια της Εύβοιας. Το νησί απελευθερώθηκε απο τον ελληνικό στόλο τον Οκτώμβριο του 1912.
Το νησί
Σήμερα οι 450 περίπου κάτοικοι είναι συγκετρωμένοι σε έναν οικισμό με χαμηλά σπίτια που απλώνεται αμφιθεατρικά γύρω και πάνω απο το λιμάνι, με τη γαλάζια εκκλησία του Αγίου Νικολάου να ξεχωρίζει στο λόφο. Την δεκαετία του 1970 το νησί αναζωογονήθηκε στα πλαίσια ενός προγράμματος για τις <<άγονες περιοχές της Ελλάδας>> και το 1984 ανακηρύχθηκε ως Δήμος.
Τουρισμός υπάρχει στο νησί κυρίως το καλοκαίρι, τόσο απο την Ελλάδα όσο και απο το εξωτερικό. Οι επισκέπτες εξυπηρετούνται απο ενοικιαζόμενα δωμάτια και απο αρκετές ταβέρνες.
Υπάρχει ταχυδρομείο, σούπερμαρκετ. αγροτικό ιατρείο καθώς και τραπεζική υποστήριξη.
Περπατήστε έως το σπίτι του θρυλικού πυρπολητή Κωνσταντίνου Κανάρη (1793-1877), ο οποίος στη συνέχεια διετέλεσε ναύαρχος, υπουργός ναυτιλίας και πρωθυπουργός της Ελλάδας.
