Από το δρόμο Χίου - Καρδαμύλων ακολουθούμε την παρακαμπτήριο που οδηγεί στο Πιτυός και σε απόσταση ενάμισι χιλιομέτρου από τη διασταύρωση, βλέπουμε τη σχετική με τη διαδρομή πινακίδα.
Πληροφορίες
Θέση: Βορειοανατολική Χίος Είδος: Πεζοπορία σε ορεινό μονοπάτι
Βαθμός Δυσκολίας: Εύκολο Μήκος διαδρομής: 1.360 μ.
Χρόνος: 45΄ περίπου Πόσιμο νερό στη διαδρομή: Όχι
Μέγιστο/ελάχιστο υψόμετρο: 449 μ. / 280 μ. Υψομετρική διαφορά: 169 μ.
Προτεινόμενο σημείο έναρξης: Διασταύρωση δρόμου προς Πιτυούς με λιθόστρωτο
Αφήνουμε το όχημά μας και συνεχίζουμε πεζοί στο πλακόστρωτο μονοπάτι. Σε λίγο η πλακόστρωση διακόπτεται και το μονοπάτι συνεχίζει χωμάτινο. Μετά από τριακόσια περίπου μέτρα το μονοπάτι χωρίζεται. Στο σημείο αυτό το μονοπάτι στα δεξιά μας οδηγεί στην κορυφή του όρους και στο Κάστρο της Γριάς, ενώ το μονοπάτι στα αριστερά μας καταλήγει στην περιοχή του Κουλαλά με το παλιό, φαρδύ Γενοβέζικο πηγάδι (πηγάδα Κουλαλά) και την εγκαταλελειμμένη αγροικία. Προτείνεται στον πεζοπόρο να συνεχίσει την ανάβαση στην κορυφή και να επισκεφθεί την κοιλάδα του Κουλαλά στην επιστροφή.
Η ανάβαση είναι σχετικά δύσκολη, λόγω του βραχώδους εδάφους και των μεγάλων κλίσεων. Γύρω μας το τοπίο είναι ξερό, βραχώδες και αφθονούν τα πηλοχώματα.
Συνεχίζουμε να ανεβαίνουμε ακολουθώντας τους ελιγμούς του μονοπατιού. Πίσω μας απλώνεται η κοιλάδα του Κουλαλά και μπροστά μας υψώνεται επιβλητικός ο ορεινός όγκος της Γριάς.
Σε κάποια σημεία ψηλά προς το κάστρο μπορούμε να διακρίνουμε τα υπολείμματα των ταμπουριών, των οχυρωματικών τοιχίων, που κατασκεύασαν οι εθελοντές του Καρδαμυλίτικου Σώματος για να αντιμετωπίσουν τον Τουρκικό στρατό κατά τις μάχες της απελευθέρωσης του νησιού το 1912.
Φτάνοντας σχεδόν στην κορυφή του λόφου έχουμε πανοραμική θέα, ενώ υπάρχει ένα κιόσκι με παγκάκια για στάση ανάπαυσης. Το σημείο απαιτεί προσοχή, λόγω του απόκρημνου γκρεμού. Από κάτω φαίνονται πανοραμικά τα Καρδάμυλα με τον κάμπο, το λιμάνι και τις νησίδες τους, οι Οινούσσες, το Δελφίνι και τα Μικρασιατικά παράλια. Μπροστά μας, ακριβώς στην επόμενη κορυφή, που δεν απέχει παρά λίγα μέτρα, στέκει το Κάστρο της Γριάς.
Μετά από πεζοπορία λίγων λεπτών, φτάνουμε στο Κάστρο. Μπαίνουμε στον περίβολό του από ένα κατεστραμμένο κομμάτι του τείχους και απολαμβάνουμε την πανοραμική θέα προς τα άνω Καρδάμυλα, τα Σπήλια και τον οικισμό του Μαρμάρου. Η κάθοδος είναι ευκολότερη. Σε πολύ λιγότερο χρόνο απ’ ότι χρειαστήκαμε για να ανέβουμε, φθάνουμε σχεδόν στους πρόποδες και είτε συνεχίζουμε την ίδια διαδρομή, είτε κάνουμε μία παράκαμψη δεξιά, καταλήγοντας στην περιοχή του Κουλαλά, με το παλιό, φαρδύ και καλοφτιαγμένο Γενοβέζικο πηγάδι. Από εκεί, ακολουθώντας το χωματόδρομο, βγαίνουμε στο σημείο απ’ όπου ξεκινήσαμε την ανάβασή μας.
Το Κάστρο της Γριάς: Μεσαιωνικό οχυρωματικό έργο αμυντικού χαρακτήρα, που αποτελούσε την Ακρόπολη των Καρδαμύλων. Η παράδοση λέει ότι το όνομά του οφείλεται σε κάποια γριά που σκαρφάλωσε από τα Καρδάμυλα, μέσω των απότομων βράχων, για να σωθεί από τους πειρατές. Στο κάστρο σήμερα σώζονται δύο πύργοι που ενώνονται μεταξύ τους με τείχος. Ο ανατολικός πύργος είναι ημικυκλικός με διάμετρο το τείχος και ο δυτικός είναι κυκλικός. Όλο αυτό το συγκρότημα βρίσκεται στη νοτινή πλευρά του πλατώματος της κορυφής, αφού από όλες τις άλλες πλευρές υπάρχουν γκρεμοί και δεν υπήρχε η ανάγκη κατασκευής αμυντικού τείχους. Μια παράδοση λέει ότι ο δυτικός πύργος επικοινωνούσε μέσω σήραγγας με το πηγάδι του Κουλαλά, από το οποίο υδρεύονταν οι έγκλειστοι στο κάστρο.
Το πηγάδι του Κουλαλά: Χτισμένο με την πέτρα της περιοχής, ανάγεται στην εποχή της Γενουατοκρατίας (1346 - 1566). Πέτρινα σκαλοπάτια, εφαπτόμενα στα τοιχώματά του, κατηφορίζουν στον πυθμένα. Στην περιοχή υπάρχουν και τα ταμπούρια, δηλαδή οι οχυρωματικές θέσεις των μαχητών του Καρδαμυλίτικου Εθελοντικού Σώματος κατά τις μάχες της απελευθέρωσης της Χίου το 1912.
